هومینو

  امروزه دوران پس از 60  سالگی را که اصطلاحاً دوران بازنشستگی نامیده می شود، دورانی نیست که فقط به انتظار مرگ سپری شود. بلکه همانگونه که جامعه شناسان گفته اند این مرحله از عمر،  دوران سوم زندگی است.

در جامعه ما افراد به طور متوسط تا 80  سالگی امید به زندگی دارند.

برخی با نقش های جدیدی که مطابق با وضعیت آنهاست این دوره را به دوره ای نسبتاً فعال و رضایت بخش بدل می سازند.

برنامه ریزی صحیح  و استفاده  از وجود سالمندان و تجربیات آنها، هم  تنهایی آنان را برطرف می کند  و احساس هرز و پوچ بودن را در آنها از بین می برد و هم منبعی مفید  و ارزشمند از معلومات و تجربیات را در اختیار جوانان نسل بعد قرار می دهد.

در هر حال علاوه بر خصوصیات فردی، شرایط اجتماعی و به ویژه شرایط خانوادگی شخص سالمند هم بسیار مهم است.

شرایط مناسب خانواده و جامعه می تواند شخص را به سوی پذیرش وضعیت جدید سوق دهد و شرایط نامناسب خانواده و جامعه می تواند او را منزوی و تنها کند.

به علاوه میزان سلامت جسمی شخص سالمند در این مرحله از زندگی ، عاملی مهم در وضعیت زندگی اجتماعی اوست، چرا که برای هر نوع مشارکت اجتماعی در مورد سالمندان ، ابتدا میزان سلامت آنها مطرح می باشد.

نیازهای سالمندان را می توان به شرح زیر تقسیم بندی کرد:

1- احتیاجات عاطفی
2- احتیاجات معیشتی
3- حتیاج به تفریح 
4- احتیاج به شرکت در زندگی اجتماعی 
5- امنیت

 احتیاجات عاطفی

 احتیاجات عاطفی همواره وجود داشته و به همان ترتیبی که سن افراد بالاتر می رود ، نیازها نیز افزایش می یابد. در گذشته توجه فرزندان به پدر و مادرها  و اصولا افراد جوان تر نسبت به مسن ترها،  بیشتر بود و اخلاق و رسوم حکم می کرد که به  سالمندان بیشترین احترام گذاشته شود. اما امروزه  که غالب سالمندان  به  تنهایی در خانه خود به سر می برند، هر قدر هم که  وضع زندگی  آنها خوب باشد، از توجه عاطفی دیگران و اقدامات جامعه بی نیاز نیستند.

 احتیاجات معیشتی

مسئله مهم دیگر ، کار است. احتیاجات معیشتی شامل خوراک ، پوشاک ، مسکن و بهداشت  را شامل می شود  که برخی از سالمندان به آن نیاز جدی دارند. کار سَبُک بهترین وسیله برای گذراندن عمر در کهنسالی می باشد که  نه تنها پاسخگویی به یک نیاز واقعی در ارتباط با سالمندان است بلکه با مدیریت صحیح ، نتایج کار سالمندان می تواند پاسخگوی قسمت های زیادی از نیازهای جامعه باشد.

احتیاج به تفریح  

 سالمندان با توجه به شرایط سنی و عدم اشتغال جدی، احتیاج به وقت گذرانی پر بار و سالم به اقتضای شرایط جسمی خود را دارند. 
سالمندان فاقد منابع مجدد دوستی هستند ، زیرا اکثر آنها کار نمی کنند و موقعیت ایجاد روابط دوستانه در فضای کار را ندارند و دوستان هم سن و سالشان را نیز به نوعی از دست داده اند. این مسئله تنهایی آنها را افزایش می دهد.
 بهترین تفریحات پیشنهادی برای سالمندان ( با توجه به سواد و روحیات خاص هر فرد ) شامل مطالعه کتاب و روزنامه ، گشت و گذار در فضای سبز، معاشرت و گفتگو با دوستان ، تماشای فیلم ، خرید از بوفه ، نشستن روی نیمکت و تماشای خیابان و عبور و مرور مردم ، و بخصوص تماشای کودکان هنگام بازی و شنیدن موسیقی می باشد. در ضمن ترتیب دادن برنامه های فوق العاده مثل مراسم عبادی ، جشن و کنسرت ، بازی های سبک تأثیر بسیار خوبی در روحیه سالمند دارد و احساس یکنواختی روزها را از بین می برد.

 احتیاج به شرکت در زندگی اجتماعی

 افسردگی بیشتر در میان سالمندانی وجود دارد که تنها زندگی می کنند و علاوه بر آن دچار ناراحتی های جسمانی نیز هستند. بعضی از آنها بیش از یک  بار در ماه  تماس دیگری با فرزندان خود ندارند و تمام روابط و گفتگوی آنها در صحبت های چند دقیقه ای برای  مثال با  پستچی  و مغازه دار خلاصه می شود.  از این رو ضروری  است که محیط  مناسب و بهتری برای  زندگی آنها مهیا شود تا افسردگی های ناشی از تنهایی کاهش یابد. سالمندانی که علیرغم سن بالا در فعالیت های اجتماعی حضور دارند و از روابط اجتماعی نسبتا خوبی برخوردارند، به بیماری های مختلف به ویژه بیماری های روانی کمتر دچار می شوند.  
 سالمندان از احساس بطالت و بیکاری و برکنار ماندن از زندگی اجتماعی رنج می برند.  برای رفع این احساسات باید  برنامه های جمعی برای سالمندان در نظر گرفت ، مثلاً سالمندان با هم به مطالعه روزنامه و مجله بپردازند ، به گردش ها و سفرهای کوتاه دسته جمعی بروند و مورد مشورت قرار گیرند.